8. Gaia-Enpresaren kontabilitateko egoera-orrien analisia

8.1. Kontabilitateko egoera-orrien analisia

Hiru alderdi hauek hartzen dira kontuan:

• ONDARE-ANALISIA: Aktiboaren egitura eta osaera, Ondare Garbiaren eta Pasiboaren egitura eta osaera, ondare-multzoen arteko erlazioak, eta finantzen eta inbertsioen oreka.
• ANALISI FINANTZARIOA: Xedea enpresaren kaudimena eta inbertsioen likidezia aztertzea da; hau da, enpresak epe laburreko eta epe luzeko betebeharrak betetzeko duen ahalmena. Helburua enpresak egonkortasun finantzarioa duen jakitea da.

ANALISI EKONOMIKOA: Enpresaren emaitzak aztertzen dira, galdu-irabazien kontua oinarri hartuta, enpresaren errentagarritasunaren, produktibitatearen, hazkundearen eta etorkizunerako espektatiben baterako ikuspegia izateko.

8.2. Analisi finantzarioak

Analisi honen helburu nagusia enpresaren KAUDIMENA eta LIKIDEZIA aztertzea da. Bi kontzeptu horiek oso garrantzitsuak dira:

• LIKIDEZIA: Enpresa batek inbertsioak (aktiboa) ordainketa bitarteko guztiz likido ($) bihurtzeko ahalmena da. Aktibo bat zenbat eta likidoagoa izan, orduan eta errazagoa izango da aktibo hori diru bihurtzea, zorrak ordaintzeko.
• KAUDIMENA: Enpresak zorrak inbertsioen (aktiboa) bermearekin ordaintzeko duen ahalmena. Enpresak kaudimena izango du aktiboaren likidazio-balioa handiagoa bada pasiboaren (galdagarria) guztizkoa baino.

Enpresa baten egoera ona izateko, inbertsioen finantziazioak egokia izan behar du, enpresaren jarduerak ondo funtziona dezan, baina finantziazio horrekin bat, kaudimen eta likidezia egokiak izan beharko ditu enpresak, zenbait arazo ez izateko (ordainketa-etenak edo porrota, adibidez).

Analisi finantzarioak egiteko gehien erabiltzen diren teknikak maniobra-funtsa eta ratio finantzarioak dira.

8.2.1. Maniobra-funtsa

MF = AK-PK

Maniobra Fondoa = Aktibo Korrontea-Pasibo Korrontea

Positiboa edo negatiboa izan daiteke.

8.2.2. Egoera finantzarioak

Aktiboko eta Pasiboko ondare-multzoen korrelazioak orekatua izan behar du; hori kontuan izanda, enpresaren alderdi horri dagokion egoera optimoa izango da, baldintza hau betetzen bada: enpresak ahalik eta errendimendu handiena ateratzen badie egitura ekonomikoan (aktiboa) inbertitu diren egitura finantzarioko baliabideei (pasiboa), bere gain hartutako ordainketa-konpromisoei eta betebeharrei aurreikusitako epeetan aurre egingo zaiela bermatuz.

A-ERABATEKO EGONKORTASUN FINANTZARIOA

Enpresaren jarduera hasi aurretik izan ohi da, enpresa sortzeko edo eratzeko unean.

Pasiboa = 0

B-EGONKORTASUN FINANTZARIO ARRUNTA

OGk eta Pasibo ez Korronteak finantzatzen dute Aktibo ez Korrontea eta Kapital Korrontea

MF = AK-PK

AK>PK denez, orduan MF > 0

C-ORDAINKETA-ETENDURAKO EGOERA

Maniobra-funtsa Pasibo Korrontean iraunkortzen den heinean, arriskuan jartzen da enpresak epe laburreko ordainketa-betebeharrei aurre egiteko ahalmena. Hau da, hornitzaileekiko eta hartzekodunekiko zorren zenbatekoak handiagoak dira azkarren kobratuko diren bezeroen kontuetako saldoak eta enpresako altxortegiko saldoak baino, eta, beraz, enpresak ezingo die aurre egin ordainketei.

Ordainketa-etendurako egoeran dagoen enpresa batek epe laburreko likidezia-arazoak izaten ditu. Egoera horretatik irten daiteke, finantziazio iraunkorra (baliabide propioak) edo epe luzekoa (Pasibo ez-korrontea) handituz, epe laburrerako ordainketa-ahalmena berreskuratu arte.

MF = AK-PK

AK< PK denez, orduan MF < 0

D-EPE LUZERAKO DESOREKA FINANTZARIOA

Desegonkortasun finantzarioko egoera, kaudimen-arazoek eragina, enpresa deskapitalizatuta dagoelako (ez du baliabide propiorik) eta finantziazio osoa pasibokoa delako.

Kaudimen-gabezia dela-eta, enpresak aktibo osoa likidatu beharko luke zorpetzeagatiko ordainketa-betebeharrei aurre egiteko. Porrot-egoeran egoteko zorian dago.

E-PORROT EGOERA

Desoreka finantzario larria, enpresa guztiz deskapitalizatuta dagoelako, eta gainera, Pasiboaren zati bat inolako errendimendurik ematen ez duen alegiazko aktibo bat finantzatzeko erabili delako. Kapitala ez izateaz gain, metatutako galeren ondorioz, OG negatiboa da.

Horregatik, balantzean, galerak Pasiboan jasotzen dira, zeinu negatiboz. Enpresak desagertzea beste erremediorik ez du ia, egoera hori konpontzeko neurriak ez baitira erraz aplikatzekoak.

Porrota nahitaez betetzeko prozedura judiziala da, enpresa behin betiko kaudimen-gabezia egoeran egoteagatik egiten dena. Prozedura judizial horren xedea enpresa-ondarea likidatzea da, hartzekodunekiko zorrei aurre egiteko.

8.3. Ratio finantzarioak

ALTXORTEGI-RATIOA edo TEST AZIDOA

Enpresak epe laburreko zorrak kitatzeko duen ahalmena, ordainketa-etendurarako egoera gertatzeko arriskurik gabe.

Ratioaren balioa 1etik gertu behar du. Hortik behera, ordainketa-etendura gertatzeko arriskua dago, enpresak ezingo baititu epe laburreko baliabideekin epe epe laburreko zorrak ordaindu. 1 baino handiagoa bada, berriz, enpresak errendimendurik ematen ez duten aktiboak dauzka.

A = Bihurgarria + ErabilgarriaPasibo Korrontea

LIKIDEZIA-RATIOA edo MANIOBRA-FUNTSAREN RATIOA edo EPE LABURREKO KAUDIMEN-RATIOA ere esaten zaio.

Enpresaren altxortegiaren likidezia-egoera adierazten du.

Ordainketa-etendurako arriskutik urruntzeko, ratioaren balioak 1 baino gehiago izan behar du eta 2tik gertu egon.

L = Aktibo KorronteaPasibo Korrontea = Izakinak + Bihurgarria + ErabilgarriaPasibo Korrontea

BERME-RATIOA edo EPE LUZEKO KAUDIMEN-RATIOA edo PORROTAREKIKO TARTEA

Balio optimoak 1etik gora izan behar du, eta 2tik gertu. 1etik behera bada, enpresak ageriko porrot-arriskua duela adierazten du.

B = AktiboaPasiboa

ERABILGARRITASUN-RATIOA

Balio optimoa enpresa-motaren araberakoa da, baina bada 0.3-0.4 ingurukoa beharko lukela esaten duen autoreren bat ere. Balioa zenbat eta baxuagoa izan, orduan eta zailtasun handiagoak izango ditu epe laburreko zorrei aurre egiteko. Zenbat eta altuagoa izan, berriz, orduan eta segurtasun handiagoa egongo da ordainketa-etendurako egoera ez gertatzeko, baina oso altua bada, errentagarritasun gutxiko aktibo batzuk izango ditu enpresak, bankuetako eta kutxako saldoek ez baitute ia sarrera finantzariorik sortzen.

E = ErabilgarriaPasibo Korrontea

ZORPETZE-RATIOA

Enpresaren egitura finantzarioko zer zati den zorpetzea adierazten du.

Balio optimoa zehaztu gabe badago ere, 0.2-0.8 artean egon daiteke. Balioa zenbat eta handiagoa izan, enpresak finantzazioarekin mendekotasun gero eta handiagoa izango du.

Z = PasiboaOG eta Pasiboa

ZORRAREN EGITURAREN RATIOA

Epe laburreko zorren proportzioa adierazen du.

Balio optimoa ez dago zehaztuta, baina zenbat eta baxuagoa izan, orduan eta hobea da zorraren kalitatea. Enpresaren zorrak ordaintzeko epea zenbat eta luzeagoa izan, orduan eta marjina operatibo eta ordaintzeko ahalmen handiagoa izango du enpresak.

Q = Pasibo KorronteaPasiboa

Ratioa	Kalkulua	Esanahia	Balio optimoa
ALTXORTEGIA	A = Bihurgarria + ErabilgarriaPasibo Korrontea	Berehalako likidezia	0.8-1.2
LIKIDEZIA	L = Aktibo KorronteaPasibo Korrontea	Epe laburreko kaudimena	1.5-1.8
BERMEA	B = AktiboaPasiboa	Epe luzeko kaudimena	1.7-2
ERABILGARRITASUNA	E = ErabilgarriaPasibo Korrontea	Zorra kontu likidoenekiko (bankuak) saldoekin ordaintzeko gaitasuna	0.3-0.4
ZORPETZEA	Z = PasiboaOG eta Pasiboa	Kanpo-finantziazioarekiko mendekotasun-maila (zorpetzea)	0.2-0.8
ZORRAREN EGITURA	Q = Pasibo KorronteaPasiboa	Pasibo Korrontearen ehunekoa	0.2-0.5

1. Errentagarritasunaren analisia

   1. Errentagarritasun Ekonomikoa

Aktiboaren errendimendua adierazten du, inbertsio guzti-guztien errendimendua.

EE = IZAIAktiboa

EE = IZAIAktiboa SalmentakSalmentak=EE = IZAISalmentakSalmentakAktiboa

EE = MarjinaErrotazioa

Beraz,

Marjina = IZAISalmentak  eta Errotazioa = SalmentakAktiboa

8.4. Errentagarritasun Finantzarioa

Irabazi Garbiaren eta Baliabide Propioen arteko erlazioa da. Kapitalaren errentagarritasuna da, enpresak bazkideek jarritako kapitalarekiko sortutako mozkina adierazten duelako.

EF = IGNKIGOG

EF = IGNKSalmentakSalmentakAktiboaAktiboa

EF = IGSalmentakSalmentakAktiboaAktiboaNK

EE = MarjinaErrotazioaPalanka-efektua

Beraz,

Marjina = IGSalmentak  eta Errotazioa = SalmentakAktiboa eta Palanka-efektua = ANK

7. gaia

9. gaia